Wat

Een Arendonks netwerk van mensen, jong en oud, dat werkt rond zingeving.

Waar

Arendonk

Wie

Het lokaal bestuur nam het initiatief, in samenwerking met Vorming Plus Kempen, VONK3, Thomas More Kempen, de Seniorenraad en het Arendonkse Rode Kruis.  

Inhoud

Waarom dit initiatief?

• Eenzaamheid bij ouderen aanpakken.

Aanpak/ proces

• Onderzoek. Het seniorenbehoeftenonderzoek dat de VUB zeven jaar terug uitvoerde, wees uit dat een vrij grote groep 60-plussers zich erg eenzaam voelde. In die mate zelfs dat de meesten nood hadden aan professionele hulp om uit de eenzaamheid te geraken. Om meer voeling te krijgen met de problematiek startte het lokaal bestuur, met steun van LEADER (een Europees subsidiëringsprogramma voor plattelandsontwikkeling), een traject op met Vorming Plus, VONK3, Thomas More Kempen, de Seniorenraad en het Arendonkse Rode Kruis. Er vonden focusgroepen plaats en er werd met de ouderen zelf gesproken. Zo ontstond (H)Echt Arendonk.
• Mensen de geverspositie laten innemen. Eén van de elementen om eenzaamheid tegen te gaan is zingeving, blijkt uit de conclusies van het onderzoek. Mensen willen iets betekenen voor elkaar en daardoor voor zichzelf van betekenis zijn. Dat uit zich in heel kleine dingen. Een klik tussen twee mensen. Eens langslopen. Samen wat buurten. Meer moet dat niet zijn. Mensen willen immers niet in een hulpbehoevende of vragerspositie zitten. En al zeker niet wanneer ze daardoor afhankelijk worden van anderen. Mensen willen niet zielig zijn. Wederkerigheid is heel belangrijk: het is pas wanneer mensen ook iets kunnen doen voor een ander, of er gewoon kunnen en mogen zijn, dat ze hun vraagverlegenheid (de hulpvraag kunnen en durven stellen) en hun acceptatieverlegenheid (hulp aanvaarden) overwinnen.
• Steeds vertrekken vanuit het levensverhaal en de talenten. Wat is jouw levensverhaal? Waar zit jouw kracht? Waar ben je goed in? Wat zijn jouw passies? Wat heb je te bieden? Iemand bakt graag taart. Iemand anders kan dan weer goed luisteren. Of heb je iets te vragen? Wanneer mensen wat ze te bieden hebben en vragen samenbrengen en waarderen, ontstaat verbinding. Dat zoeken de mensen.
• Gevraagd worden. Drempels om bijvoorbeeld ergens aan mee te doen zijn er altijd. Dan zijn vragen belangrijk zoals: ‘Hoe gaat het met je? We hebben reeds lang niets meer van je gehoord…’ Mensen appreciëren dit. Zien en gezien worden. De buurtwerker moet dit voortdurend faciliteren en kan dit niet loslaten: een netwerk draait niet op zichzelf.
• Geen sterke buurt zonder een sterke zorgprofessional. Zorg door buren in een buurt is begrensd. Mensen willen wel zorg en ondersteuning opnemen, vooral ‘en passant’, maar wanneer de zorg structureel of zwaar wordt, overschrijdt dit snel hun draagkracht. Dan moeten de zorgprofessionals in de eerstelijnszone hun rol opnemen. Dit zorgt ervoor dat de buurt niet afhaakt.

Acties

• Bijeenkomsten organiseren. Dit gebeurt overdag of ’s avonds. Soms met een maaltijd erbij. Soms wordt er al eens een lezing gehouden. Of mensen brengen ideeën aan, bijvoorbeeld rond hulp vragen en hulp geven.
• Eén op één contacten. Niet alle mensen houden ervan om deel te nemen in een grote groep. Soms klappen ze dan dicht.
• Activiteiten op basis van interesses en krachten van mensen. Sommige mensen willen bijvoorbeeld bewegen. Ze fietsen graag, zowel voor de sport als voor het gezelschap. En na of tijdens de fietstocht terrassen ze. Of ze spelen petanque. Anderen maken graag juweeltjes, willen samen naar muziek luisteren, een gedicht schrijven, of samen wandelen.
• Erkennen en waarderen. Ook dat is zingeving. ‘Wat ik doe, maakt immers een verschil, het is belangrijk in mijn sociaal netwerk, ik voeg waarde toe.’ Dat is de kern van (H)Echt Arendonk. Talenten tonen en ze waarderen waardoor mensen sociaal gewaardeerde rollen gaan opnemen. Waardering heeft te maken met meer-waarde, waarde, eigen-waarde, even-waardigheid, waardigheid… Zo komen mensen uit hun rol als ‘hulpbehoevende’, wat iets doet met hun zelfbeeld: ze krijgen opnieuw een positief zelfbeeld.Dit draagt bij tot een betere en snellere detectie van zorgnoden. Het netwerk (H)Echt Arendonk draagt daartoe bij. Zo vinden de mensen sneller de weg naar de juiste zorg en ondersteuning. Dit zorgt ervoor dat bijvoorbeeld een opname in het woonzorgcentrum nog niet aan de orde is. Of bij dementie kan in een vroeg stadium reeds een proces in gang gezet worden waardoor men langer thuis kan blijven wonen en leven. Ook wanneer er bijvoorbeeld burenruzies zijn, worden die sneller en adequater aangepakt.
• Mensen meekrijgen in de digitale maatschappij. Heel veel oudere mensen hebben geen Internet. Daarom hebben we Compaan geïntroduceerd in (H)Echt Arendonk. Hiermee kunnen ouderen en hun familie en vrienden eenvoudig contact houden, waar dat contact anders vaak zou wegvallen. Het is een app waardoor zorgverleners ook veilig en makkelijk zorg op afstand kunnen verlenen. Digitale kennis en vaardigheden van de gebruiker is instelbaar in de app, zodat er geen drempels zijn. Dit vergt wel één op één introductie en begeleiding.

Bereik en impact

Het Arendonks netwerk bestaat vooral uit oudere mensen aangevuld met een aantal dertigers en veertigers. Jongere mensen hebben vaak minder tijd, hebben nog kinderen die opgroeien. Maar het zijn wel mensen die we kunnen opbellen als we hulp nodig hebben.
Er zijn ook een aantal jongere mensen in het netwerk die door ziekte (ALS, fybromyalgie, pyschische kwetsbaarheid…) uit het arbeidscircuit geraakt zijn en zich vaak uitgerangeerd voelen. Ook zij hebben behoefte om iets te betekenen voor anderen en voor zichzelf, of worstelen met zingeving…

Timing

Gestart in 2014.

Leerpunten

• Persoonlijk contact neemt drempels weg. Maak geen sociale kaart, maar breng een sociaal netwerk tot stand.
• Mensen willen gevraagd worden.
• (H)Echt Arendonk heeft een zeer sterke sociale cohesie in de buurt tot stand gebracht. Er zijn veel (h)echte vriendschappen uit ontstaan, echt betekenisvolle relaties.
• Door in te zetten op sociaal gewaardeerde rollen die mensen opnemen, worden ook sociale netwerken groter en sterker. Je doet ertoe en je hoort erbij.

Toekomst

Het netwerk is organisch: soms nemen mensen eraan deel, soms ook niet. Dat is OK, maar het blijft belangrijk om na te gaan wat de oorzaak is en of je er eventueel iets rond moet doen. Je mag er niet van uitgaan dat buurtbewoners elkaar vanzelf voortdurend in het oog houden en signalen uitsturen. Maar in andere buurten worden signalen die wijzen op een gewijzigd patroon wel direct opgepikt. Daar moet nog aan gewerkt worden, zodat niemand die hulp nodig heeft, nog door de mazen van het net valt.

Meer weten?

Website: www.hechtarendonk.be