De mazen van het net kleiner maken zodat er minder mensen doorvallen. Dat is wat Niels Brewaeys en Mina Bouhajra met de zorgzame buurt Connection Karreveld in Sint-Jans-Molenbeek willen bereiken. Hoe ze dat doen? “Met extra tijd en de juiste mensen kom je al een eind”, zegt Niels. 

Brandende auto’s, radicalisering, terrorisme. Als Sint-Jans-Molenbeek in het nieuws komt, is het op een negatieve manier. “Toch voelen de inwoners van Molenbeek zich niet onveilig. Eenzaamheid en sociaal isolement is een veel groter probleem in de Brusselse deelgemeente”, legt Niels Brewaeys uit. “Toen het project Zorgzame Buurten werd opgestart, was het dan ook vanzelfsprekend dat dat één van onze belangrijkste aandachtspunten zou worden.”

TANDEM

Het project Zorgzame Buurten spitst zich toe op de wijk Karreveld in Sint-Jans-Molenbeek, de buurt rond de gelijknamige kasteelhoeve. Het project heeft zijn ontmoetingsplaats in het voormalige café waar Salah Abdeslam de aanslagen op Parijs en Brussel beraamde. “Het is niet toevallig dat we dat lokaal gebruiken. Wij willen tonen dat Molenbeek een warme gemeente is die dat negatieve stigma overstijgt.” Niels spreekt in de we-vorm, want hij is niet alleen verantwoordelijk voor het project. “Mina en ik trekken het samen. Wij zijn een goedwerkende tandem.” Kort samengevat doet Mina hoofdzakelijk het veldwerk en Niels vooral de backoffice.

Ondertussen loopt het project bijna twee jaar en de cijfers geven duidelijk aan dat mensen gemakkelijker en vaker hulp vragen dan vroeger. 

Mina was al in de wijk actief voor het project Zorgzame Buurten van start ging. Zij werkt voor Accolage, een burennetwerk dat in verschillende Brusselse gemeenten eenzaamheid en isolement bij ouderen aanpakt. “Met het project Zorgzame Buurten wilden wij het werk van Accolage intensiveren”, legt Niels verder uit. “Wat gebeurt er als we onze aanwezigheid opdrijven, de doelgroep uitbreiden en de zorgnoden verruimen? We hopen op die manier de mazen van het sociaal vangnet zo klein te maken, dat er nog nauwelijks mensen doorvallen.” 

“Het project Zorgzame Buurten zorgde voor een kostbaar geschenk: tijd. Waar Mina vroeger slechts 25 procent van haar uren aan de hele gemeente Molenbeek spendeerde, kunnen we nu samen 135 procent van onze werktijd aan de wijk Karreveld geven. Die extra tijd biedt veel mogelijkheden. We gingen onder meer samenwerkingen aan met andere organisaties in de wijk, zoals het Medisch Centrum Olijfbomen. Zo een samenwerking komt er niet in één, twee, drie. Het vraagt meestal wat inspanning om de partner te overtuigen van zijn voordeel. In het geval van het medisch centrum kunnen wij de artsen ontlasten als zij mensen met niet-medische klachten naar ons doorverwijzen. Ook het socialistische ziekenfonds Solidaris en het Centre Familiale de Bruxelles sturen al wijkbewoners met kleine hulpvragen door. Wij bieden dan ondersteuning bij bijvoorbeeld administratieve taken of boodschappen doen.” 

ONTBIJTEN

Ondertussen loopt het project bijna twee jaar en de cijfers geven duidelijk aan dat mensen gemakkelijker en vaker hulp vragen dan vroeger. Niet alleen de samenwerking met andere partners is verantwoordelijk voor die stijgende curve. Volgens Niels is dat ook de verdienste van Mina. “Zij is het juiste profiel op de juiste plaats. Mina woont zelf in Molenbeek, heeft Marokkaanse roots en spreekt Arabisch en Frans. Daardoor gaan mensen haar gemakkelijker om hulp en advies vragen dan iemand anders. Laat mij en Mina wisselen van functie en het werkt niet meer.”

Zorgvragen krijgen is natuurlijk één ding, maar er moet ook laagdrempelige hulp geboden worden. Door de extra tijd kunnen Mina en Niels nu ook activiteiten organiseren. Zo informeren ze de mensen van de wijk maandelijks rond een bepaald thema tijdens een petit déjeuner. “Uit ervaring weten we dat een lezing geven niet functioneert. Maar als we een uiteenzetting combineren met een ontbijt, bereiken we de mensen wel. Zo nodigden we onder meer een diabetescoach uit en gaven we een infosessie rond het belang van bewegen op oudere leeftijd. Voor de keuze van de onderwerpen steken we ons licht op bij de buurtbewoners zelf. Binnenkort staat het onderwerp vroegtijdige schoolverlaters op het programma. We hopen met dat thema een jonger publiek aan te trekken.”

DUURZAAM

De petit déjeuners werken zo goed dat Niels en Mina er ook moeilijke thema’s bespreekbaar maken. “Mantelzorg is zo’n topic dat echt op weerstand botst”, legt Mina uit. “Voor mensen van Arabische en Afrikaanse afkomst is het vanzelfsprekend dat ze zorg dragen voor een ziek of oud familielid en daardoor aanvaarden ze moeilijk hulp. Samen met Steunpunt Mantelzorg dachten we na over de beste manier om het onderwerp toch aan te kaarten. Met een koranvers over naastenliefde konden we de aanwezigen ervan overtuigen dat ze niet enkel hulp moeten geven, maar zelf ook ondersteuning mogen vragen. En we raadden hen ook aan om op tijd en stond hun hart te luchten bij buitenstaanders zodat ze niet geïsoleerd raken. Het zijn kleine, maar belangrijke stappen om het als mantelzorger vol te houden. De infosessie heeft resultaat gehad: ondertussen hebben enkele mantelzorgers op eigen initiatief een Whatsappgroep opgericht waar ze onderling tips uitwisselen en elkaar moed inspreken.”

Dat de wijkbewoners elkaar helpen, vindt Mina heel belangrijk. Op die manier wordt het project duurzaam. “In Molenbeek werken we ook met buurtvrijwilligers. Boodschappen doen, vertalen, administratief helpen, samen een koffie drinken: iedereen kiest wat hij wil doen en steekt er de tijd in die hij ter beschikking heeft. We hebben hier de luxe dat er voor iedere zorgvraag een vrijwilliger klaarstaat”. En dat aantal neemt nog wekelijks toe. Terwijl Mina de vrijwilligers in contact brengt met de hulpvragers, koppelt Niels ze tevreden aan elkaar achter de schermen. “Veel mensen zien Molenbeek als een getto, maar het is net een gemeente waar solidariteit en hartelijkheid primeren.”